Trwałe poszerzenia żył powierzchownych w postaci wężowatych sznurów, splotów lub kłębów, które często posiadają dodatkowo balonowate uwypuklenia to definicja żylaków. Przynajmniej połowa wszystkich przypadków żylaków dotyczy kończyn dolnch, przy czym jeśli mamy do czynienia ze zmianami żył, które występują przy prawidłowym obrazie żył głębokich oraz nie znamy etiologii to możemy mówić o tzw żylakach pierwotnych. Takie, które pojawiają się po zapaleniu żył, urazie lub jako powikłanie zapalenia żył głębokich to z kolei żylaki wtórne.

Schorzenie to dotyczy głównie kobiet z krajów uprzemysłowionych (od 20 do 50% populacji) przy czym nie można powiedzieć, że mężczyźni nie chorują. Zachorowalność w przypadku mężczyzn waha się na poziomie 2% populacji na rok.

Żylaki pierwotne mogą powstawać jako następstwo osłabienia ściany żylnej, z uwagi na jej uszkodzenie przez czynniki
– biochemiczne (takie jak kolagenazy, elastazę, kwaśną fosfotazę)
– hormonalne (leczenie hormonami żeńskimi, ciąża). Mogą powstawać także jako efekt niewydolności zastawek i nadciśnienia.

W momencie uszkodzenia zastawek żylnych lub upośledzenia funkcji pompy mięśniowej dochodzi do odwrócenia przepływu krwi w żyłach co powodując wzrost w układzie żył kończyn dolnych prowadzi do zaawansowanej postaci przewlekłej niewydolności żylnej. Czynnikami ryzyka są w tym przypadku m.in. otyłość, wiek, styl życia (stojąca lub siedząca praca, obcisła bielizna, brak wysiłku fizycznego, palenie tytoniu, stosowanie środków antykoncepcyjnych), ciąża.

Żylaki kończyn dolnych umiejscowione są najczęściej w obszarze:
– żyły odpiszczelowej
– żyły odpiszczelowej dodatkowej przedniej i tylnej
– krocza
– żyły odstrzałkowej

Objawy zgłaszane najczęściej przez pacjentów z żylakami to przede wszystkim nienaturalne zmęczenie i uczucie ciężkości, poza tym występują obrzęki kończyn, ból, kurcze, pieczenie, pulsowanie a także parestezje.

Badanie przedmiotowe może dostarczyć wielu cennych informacji na temat chociażby rozległości żylaków, ich typu oraz stopnia zaawansowania. Powinno być przeprowadzane w pozycji stojącej lub/i leżącej. Prowadzi się badanie palpacyjne wraz z opukiwaniem, badanie tętna, ucieplenia kończyn oraz ustala symetrię kończyn.

Wśród badań dodatkowych wykonuje się próbę Trendelenburga, Perthesa, USG-D oraz Flebografię. Badanie dopplerowskie fali ciągłej dzięki falom dźwiękowych dostarcza ważne informacje zwrotne – m.in. szybkość poruszania się krwi i jej kierunek. Inna metoda ułatwiająca diagnozowanie to fotopletyzmografia pozwalająca sprawdzić sprawność układu żylnego w odprowadzaniu krwi przy normalnym obciążeniu.

W trakcie flebografii podświetlana jest noga przy jednoczesnym podaniu środka cieniującego zawierającego jod. Jeśli układ żylny jest sprawny środek ten zostaje przyjęty, co skutkuje uwidocznieniem żył do których został podany. Flebografia jest koniecznym badaniem przed wycięciem żylaków lub w diagnozowaniu zakrzepicy.

Leczenie chorób układu żylnego jest konieczne w celu uniknięcia przewlekłych stanów. W zależności od zaawansowania techniki leczenia są inne i zależą od kwalifikacji lekarskiej.

Wyróżniamy:

• terapię uciskową w leczeniu niewydolności żylnej (przeciwdziałanie zastojowi żylnemu, usprawnienie transportu krwi w kończynach)
• farmakoterapię (zmniejszenie przepuszczalności ścian żylnych, osuszanie tkanek, zwiększanie elastyczności ścian żylnych)
• skleroterapię (u pacjentów z nielicznymi zmianami powierzchniowymi, tzw. „pajączkami”) w celu usunięcia niewielkich zmian lub mniejszych żylaków by wyłączyć niewydolne żyły z krwiobiegu
• zabiegi operacyjne (usunięcie niewydolnych żył)
• ćwiczenia ruchowe (marsze, pływanie, gimnastyka wodna, jazda na rowerze)

Leczenie zachowawcze żylaków jest wdrażane w sytuacji braku zgody na zabieg operacyjny, istniejące przeciwskazania do takiego zabiegu, ciążę lub w sytuacji posiadania jedynie niewielkich i pojedynczych żylaków. Obliteracje mogą być stosowane w przypadku żylaków krwawiących, nawrotowych, pozostawionych po operacji i umiejscowionych w okolicy owrzodzeń pod warunkiem, że nie istnieją ku temu przeciwskazania:

• inne choroby układowe
• zakażenia bakteryjne
• krytyczne niedokrwienie kończyn
• uczulenie na środek obliterujący
• zakrzepica żył głebokich.

Wskazaniem do leczenia operacyjnego są nawracające zapalenia żył, krwawienia z żylaków, owrzodzenia goleni, nawrotowe lub objawowe żylaki czy też brak poprawy po wykonanym już leczeniu zachowawczym. W leczeniu chirurgicznym możliwe jest usunięcie poszczególnych żylaków, podwiązanie żył przeszywających bądź częściowe/całkowite usunięcie chorych żył.

Bezpieczne usuwanie żylaków możliwe jest także przez małoinwazyjne, nowoczesne metody:
– clarivein
– venefit
– klejenie żylaków

Zobacz więcej >>