Miażdżyca tętnic szyjnych odpowiada za około 20% wszystkich udarów niedokrwiennych mózgu, który z kolei jest w wielu krajów pierwszą przyczyną powstawania długotrwałej niepełnosprawności, a trzecią przyczyną zgonów. Napad przemijającego niedokrwienia mózgu lub udar mózgu występujący do 6 miesięcy wstecz jest uznawany za jeden z głównych objawów choroby tętnic szyjnych. Poza miażdżycą, innymi czynnikami sprzyjającymi rozwojowi choroby tętnic są także uwarunkowania etiologiczne obejmujące dysplazję włóknisto-mięśniową, zapalenie naczyń, dyssekcję czy radioterapię.

Przed podjęciem leczenia konieczna jest właściwa ocena kliniczna stopnia zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej ze szczególnym uwzględnieniem zarówno wieku pacjenta, jak i jego płci a także chorób z którymi się obecnie zmaga. Przed podjęciem decyzji o wykonaniu rewaskularyzacji konieczne jest także przeprowadzenie oceny neurologicznej w celu określenia czy występują u nich dolegliwości neurologiczne czy też nie. Pacjenci z obserwowanymi dolegliwościami w tym zakresie powinni być możliwie szybko kierowani do leczenia inwazyjnego. Dolegliwości te to m.in. symptomy zajęcia półkulu muzgu, zaburzenia wzrokowe, niedokrwienie korowe (połowicze), osłabienie, porażenie, mrowienie jednej z części ciała. Może wystąpić dodatkowo afazja, ślepota bądź przejściowe zaburzenia widzenia. Te neurologiczne objawy pojawiają się jako efekt embolizacji dystalnej lub, rzadziej, z powodu hipoperfuzji mózgu.

Ponieważ w przypadku pacjentów z chorobą tętnic szyjnych ryzyko wystąpienia ponownego udaru mózgu lub przemijającego napadu niedokrwienia mózgu w ciągu pierwszego miesiąca od pojawienia się objawów neurologicznych wynosi nawet do 30% konieczne jest prowadzenie szybkiego obrazowania tętnic szyjnych, z wykorzystaniem CT lub MRI. Dzięki tym badaniom możliwe jest określenie stopnia zwężenia tętnicy szyjnej, określenie morfologii blaszki miażdżycowej, występowanie bezobjawowych incydentów zatorowych lub też innych zaburzeń wewnątrzczaszkowych. Jeśli jednak z jakiegoś powodu dostęp do CT/MRI jest utrudniony badanie może być przeprowadzone z wykorzystaniem obrazowania DUS. W przypadku gdy nie występuje nasilone uwapnienie blaszek miażdżycowych czy krętych naczyń metoda ta także jest wiarygodna i pozwala na ocenę stopnia nasilenia zwężeń oraz na ocenę struktury blaszki biażdżycowej.

Pacjenci ze zwężeniem tętnic szyjnych mogą być z powodzeniem leczeni farmakologicznie lub/i chirurgicznie. Pacjenci otrzymują małe dawki kwasu acetylosalicylowego (bez względu czy występują u nich typowe objawy tej choroby) oraz leki zawierające statyny z uwagi na korzystne działanie redukujące udary mózgu oraz poważne zdarzenia wieńcowe (do 56% zmniejszenia liczby rewaskularyzacji tętnic szyjnych w ciągu 5 lat).

Bardziej skuteczne od leczenia zachowawczego są endertarektomia tętnic szyjnych (CEA), stentowanie tętnic szyjnych (CAS) oraz stosowanie systemów przeciwzatorowych

W przypadku bezobjawowej choroby tętnic szyjnych endertarektomia przynosi dużo lepsze efekty niż u pacjentów z występującymi objawami choroby.